Bronzen maquette synagoge
Motivatie voor het plaatsen van een bronzen maquette van de synagoge van Wageningen en omstreken
Door de 2e wereldoorlog, assimilatie en emigratie is de Joodse gemeenschap in Nederland sterk geslonken en groeit nauwelijks. Ook hierdoor is levende Joodse cultuur tegenwoordig voornamelijk nog te vinden in de grotere steden. De Joodse bevolking in Wageningen is teruggelopen van een honderdtal zielen in 1939 tot ongeveer een tiental nu. Toch heeft de Joodse gemeenschap markante sporen achtergelaten die in de vergetelheid zijn geraakt.
Op 23 maart 2023 wordt het eerste boek van Joods Wageningen en de Tweede Wereldoorlog aan de burgemeester overhandigd. Bij de totstandkoming van de geschiedenis van de Joodse gemeenschap in Wageningen bleek dat de verdwenen synagoge als een groot gemis wordt gezien. Met de beschieting van de synagoge in de meidagen van 1940 is het hart van de gemeenschap verdwenen.
Als stichting Joods Erfgoed willen we de synagoge in Wageningen in herinnering brengen. De synagoge is waarschijnlijk de enige synagoge in Nederland die door Hollands artillerievuur (vanaf de Grebbeberg) is verwoest. Met het verdwijnen van dit gebouw is er nauwelijks besef dat er een synagoge in Wageningen heeft gestaan. Elk jaar vinden er herdenkingen plaats (Auschwitz Memorial Day, stille tocht 4 mei) bij het huidige Joodse Monument aan de Walstraat.
De synagoge getuigde van het bloeiende, lokale en regionale Joodse leven van weleer in Wageningen en omgeving. Een tastbare herinnering d.m.v. een bronzen maquette aan de Walstraat zou op zijn plek zijn om dit “gat” in de geschiedenis nota bene van de Stad van de Vrijheid te vullen, zodat het verhaal in herinnering blijft en doorgegeven kan worden (ook) aan de komende generaties.
Stappenplan
1- Onthullen ontwerp
Het ontwerp van de beoogde maquette in 3D is op op donderdag 23 maart 2023 door kunstenaar Amiran Djanachvili onthuld in aanwezigheid van de burgemeester en genodigden. Dit vond plaats aansluitend op de boekpresentatie Joods Wageningen en de Tweede Wereldoorlog, kroniek en herinnering. In dit boek komt ook de geschiedenis van de synagoge aan de orde.
Waarom deze datum? De inwijding van de synagoge was 29 maart 1903 dus 1 Nisan 5663 volgens de joodse kalender. Volgens de Misjna is dit de 1e dag van de zevende maand van het joodse jaar en volgens de tora de 1e dag van de 1e maand van het joodse jaar. Dus die dag van inwijding was symbolisch. Dat rechtvaardigt een voortzetting van de symboliek van deze dag + 120 jaar*. Dan komen we in de joodse jaartelling uit op: 1 Nisan 5783 = 23 maart 2023.
* Zie Genesis 6:3 "..doch zijn dagen zullen 120 jaar zijn". Met verjaardagen wensen joden elkaar toe dat ze 120 jaar oud mogen worden, als verwijzing naar de leeftijd waarop Mosjee (Mozes) stierf. De knesset (parlement in Israël) bestaat uit 120 leden et cetera.
2- Werving voldoende middelen
Er is € 14.000 nodig voor het ontwerp, bronsgieten, plaatsen en de aankleding van de plek aan het Plantsoen / Walstraat.
De opbrengst van het boek Joods Wageningen en de Tweede Wereldoorlog , een kroniek en een herinnering is voor de aankoop en plaatsing van de bronzen maquette. Ook kunt u een donatie doen door onderstaand donatieverzoek of QR code te gebruiken. Uiteraard kunt u ook via de een betaalopdracht een bedrag overmaken op bankrekeningnummer NL86 RABO 0397 033 184 t.n.v. Joods Ergoed Wageningen onder vermelding van: "donatie maquette synagoge".
Voor donaties:
- zie betaalverzoek of
- scan de QR-code om te betalen voor Donatie maquette Stg Joods Erfgoed. Gebruik de Camera App op je telefoon (De QR-code is geldig tot 21 maart 2025)
Wij zijn een ANBI stichting (RSIN: 806446523). Uw gift is daarom aftrekbaar van de belasting.
Uiteraard kunt u ook (eerst) contact opnemen (geef aan hoe: mailcontact/telefonische afspraak)
Nog vragen? Stel ze via het: contactformulier.
U kunt als donateur te zijner tijd uitgenodigd worden voor de onthulling van het monument. Wilt u dan uw naam en mailadres bij ons achterlaten?
Stand van zaken donaties
Op 15 mei 2023 was € 3.800 van het benodigde bedrag van € 14.000 (= 27%) binnen (zie: figuur onderstaande thermometer).
Bronzen maquette synagoge
Powered By:
JustFundraising.com
go/ no go
De opdracht is afhankelijk van voldoende financiering.
3- Verlenen opdracht
De kunstenaar gaat verder met de uittwerking van het ontwerp, het maken van de sculptuur, waarna het bronsgieten en plaatsen van de maquette op een betonnen sokkel kan plaatsvinden.
4- Plaatsen en onthullen van de maquette
De maquette wordt op een nader te bepalen dag geplaatst en in aanwezigheid van genodigden onthuld. De bij ons bekend zijnde geregistreerde donateurs worden uitgenodigd en publiek is dan welkom.
Afstemming
Het ontwerp is op verzoek van Stichting Joodserfgoed Wageningen door de kunstenaar afgestemd met opperrabbijn Binyomin Jacobs. De locatie en het ontwerp is besproken met burgemester van Wageningen, Floor Vermeulen en Maarten van den Wijngaart, beleidsadviseur Cultuurhistorie (en Monumentenzorg).
Het monument is aangekondigd bij Beelden van Wageningen (Laurens van der Zee, Liz Spit).
Plaats maquette
Hoek Walstraat/Plantsoen (n.t.b.).
Afmetingen
- 50 cm lang * 30 cm breed * 50 cm hoog staand op een sokkel deels onder maaiveld als fundament en daarop een zichtbaar gedeelte in beton
- Er is een plastic schaalmodel (zie: foto) van de de maquette. Deze is te bezichteigen in een vitrinekast van museum de Casteelsepoort te Wageningen. Daar heeft het plastic schaalmodel de afmetingen: 9 x 14 x 12 cm.
- Oospronkelijke afmetingen van de sjoel waren (lxbxh) 7,60 x 12,25 x 10,70 meter (zie: plattegrond).
- Voor geschiedenis over en foto's van de synagoge zie: https://www.joodserfgoedwageningen.nl/synagoge/
Opdrachtgever
- Stiching Joods Erfgoed Wageningen
- Algemeen en penvoerder: Jaap Meijer (Joods Erfgoed Wageningen);
- Technisch, plaatsen en verguningsverlening: Hans van der Beek (voorheen bestuurder bij Vereniging Oud Wageningen).
Opdrachtnemers
- Kunstenaar: Amiran Djanachvili, Utrecht
- Bronsgieter: Yakov Sala, Arnhem.
Schaalmodel synagoge
- Plastic schaalmodel c.q. maquette van bouwer Hans van der Beek (Oud Wageningen) als inspiratiebron voor de bronzen maquette.
